Cuộc họp của OPEC vào ngày 09/04/2020

OPEC và Nga sẽ thảo luận về việc cắt giảm sản lượng dầu kỷ lục vào thứ Năm để hỗ trợ giá dầu trước ảnh hưởng cuộc khủng hoảng do Coronavirus gây lên. Nhu cầu nhiên liệu toàn cầu theo ước tính đã giảm tới 30% do hoạt động hàng không đình trệ, các phương tiên giao thông cũng như hoạt động kinh tế giảm sút.

Khi Nga rời khỏi khỏi OPEC + thay vì góp phần cắt giảm sản lượng nhiều hơn, Ả Rập Saudi đã chiết khấu giảm mạnh giá bán. Dù ý định của Riyadh là gì, cuộc chiến giá này đã nhanh chóng trở nên vô nghĩa bởi tác động của coronavirus mới về nhu cầu dầu toàn cầu. Biến động giá dầu đã vượt quá bất cứ sự tưởng tượng ai có thể có tưởng tượng.

Hiện tại, năng lực dự trữ cho dầu thô đang trở nên khan hiếm do thiếu kho lưu trữ. Các nhà phân tích cảnh báo rằng giá dầu giảm là tín hiệu đe dọa toàn cầu ổn định kinh tế. Giá dầu rất thấp chính là biểu hiện phản ánh những gì nền kinh tế thế giới đang diễn ra. Tổng thống Donald Trump Chính phủ đã bày tỏ sự quan tâm trong việc hợp tác cung cấp dầu toàn cầu với Ả Rập Saudi và Nga, thúc đẩy OPEC + tái cấu trúc, hoặc một nhóm các nhà sản xuất mở rộng hơn để đáp ứng nhu cầu. Như vậy, có thể xuất hiện của một liên minh không lành mạnh  mới bao gồm Ả Rập Xê Út, Nga và Hoa Kỳ để quản lý giá dầu trong tương lai?

Theo đánh giá của Theo Christof Ruehl – Nhà nghiên cứu cao cấp tại Trung tâm chính sách Năng  lượng toàn cầu tại Đại học Columbia và là thành viên thuộc Harvard Kennedy School

Dầu vẫn là huyết mạch của thương mại hiện đại. Phải mất 7 lít (1,85 gallon) để tạo ra 100 đô la tổng doanh thu sản phẩm toàn cầu. Điều này tốt hơn so với 10 lít của 30 năm trước. Ngày nay, thế giới có ba trung tâm sản xuất dầu, mỗi trung tâm có cơ cấu quản trị riêng, kinh tế riêng và lợi ích chiến lược, và mỗi trung tâm lại bao gồm một số thành viên là các nhà sản xuất nhỏ hơn, có cấu trúc tương tự nhau ở gần nhau về địa lý. Nếu được kết hợp với nhau, ba quốc gia  - Hoa Kỳ, Ả Rập Saudi và Nga sẽ chiếm 45% tổng sản lượng cầu sản xuất (gần một nửa trong số đó đến từ Hoa Kỳ).

Trong thế giới mới này, sự độc lập của năng lượng trở thành một tài sản chiến lược quan trọng. Nền kinh tế Hoa Kỳ đang trên đà trở thành người hưởng lợi ròng từ dầu tăng. Ngành công nghiệp đá phiến của Mỹ đang ở giữa một quá trình khó khăn về tài chính tái cấu trúc, Nhiều công ty đã có những hạn chế tài chính  từ rất lâu trước khi coronavirus xuất hiện.

Sự sụp đổ của hỗ trợ giá từ OPEC +, được báo hiệu bởi sự ra đi của Nga và phản ứng Riyadh, sẽ tạo ra tiếng chuông báo tử cho nhiều công ty đá phiến ngay cả khi không có đại dịch. Tuy nhiên, nếu chiến lược của Moscow, hay Riyadh, - là giết chết ngành công nghiệp dầu đá phiến, nó gần như chắc chắn đã thất bại. Nguồn lực tài chính Hoa Kỳ phát triển mạnh đủ để hỗ trợ nền công nghiệp dầu đá phiến. Thậm chí, ngay cả trong trường hợp dầu đá phiến của Mỹ bị đổi chủ, nợ sẽ được cơ cấu lại, và dầu thô vẫn hoàn toàn có thể được sản xuất với chi phí hiệu quả hơn trên mỗi thùng. Nguồn tài chính có thể thay đổi nhưng công nghệ  khai thác vẫn hiện hữu.

Hiện tại, Ả Rập Saudi rất mong muốn đạt được thỏa thuận vì quốc gia này quá phụ thuộc dầu. Nga lại dễ bị tổn thương bởi dự trữ hàng tồn kho toàn cầu, điều này sẽ buộc các nhà sản xuất của Nga phải đóng cửa trong sản xuất còn riêng Mỹ là có thể sẵn sàn cho một cuộc chiến trường kỳ. Nhưng liệu mối đe dọa đối với ngành công nghiệp đá phiến mới của Mỹ có thể buộc Washington vào đối thoại với OPEC?

Trong một thị trường thu hẹp, nhà sản xuất chi phí thấp là vua. Các nhà sản xuất OPEC từ vùng Vịnh (rẻ nhất) sẽ lần đầu tiên bán bất cứ số lượng nào họ muốn. Lớp thứ hai này thực sự có thể nghiêng về phía các nhà khai thác Nga, với chi phí sản xuất thấp và bàn tay giúp đỡ của chính phủ. Các nhà sản xuất khác (như dầu đá phiến của Hoa Kỳ) - sẽ tạm thời đóng cửa hệ thống.

Vượt ra ngoài tình trạng khẩn cấp ngay lập tức, việc hợp tác lâu dài có ý nghĩa để ổn định giá cả sẽ yêu cầu nhà nước can thiệp thông qua hạn ngạch; hoặc hạn chế nhập khẩu. Bất kỳ điều nào cũng có nghĩa là giảm bớt lợi ích của cạnh tranh, thêm vào đó trong ngắn hạn các biện pháp như vậy sẽ không hỗ trợ nền kinh tế nhiều sau đại dịch bằng cách đẩy chi phí nhiên liệu lên cao.

Vì vậy, câu trả lời về việc ba nhà sản xuất lớn có nên bắt tay với giá dầu thô là không. Phần còn lại của thế giới có rất ít khả năng đạt được từ sự can thiệp nhiều hơn vào thị trường dầu mỏ toàn cầu. Thay vào đó, những gì cần thiết là tốt hơn các quy tắc để bảo vệ cạnh tranh trên quy mô toàn cầu.